-
ՄԱՄԼՈՅ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹԻՒՆ
Յատուկ նախաձեռնութեամբ Թուրքիոյ Կաթողիկէ Հայոց Առաջնորդ Արհի. Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեանի, մասնաւոր ուղեգնացութիւն մը պիտի կատարուի դէպի Թուրքիոյ Հարաւ Արեւելեան կողմը:
Սոյն ուխտագնացութեան ծիրէն ներս հանդիսաւոր Սուրբ Պատարագ պիտի մատուցուի նախ 3 Յունիսին ժամը 16:00-ին Տիյարպաքըրի Ս. Յովսէփ եկեղեցւոյ մէջ, ապա Յունիսի 4-ին առաւօտեան 10:00-ին, Մարտինի Ս. Յովսէփ եկեղեցիին մէջ, յետ վերանորոգութեան՝ եկեղեցւոյ վերօծման արարողութեամբ։
Պտոյտի ընթացքին մասնաւոր այցելութիւն պիտի տրուի Կազիանթէփի երբեմնի Հայ Կաթողիկէ եկեղեցիին, ինչպէս նաեւ Հռոմկլայի պատմական Կաթողիկոսարանին՝ եռամեծ Հայրապետ Ս. Ներսէս Շնորհալիի սրբագործած վայրերուն եւ Սուրբի դամբանին, անոր յաւերժութեան փոխման 850-ամեակին առթիւ:
Նոյն ուխտագնացութեան ծիրէն ներս, ակադեմական ժողով մը տեղի պիտի ունենայ «Տիգրանակերտ եւ Հայեր» խորագրով, Հայ Կաթողիկէ Արքեպիսկոպոսարանի եւ Տիճլէ Համալսարանի համագործակցութեամբ, որու ընթացքին պիտի բանախօսեն Պրոֆ. Եըլտըզ Տեւեճի Պոզքուշ եւ Դոց. Դոկտ. Րիֆաթ Վետաթ Եըլտըրըմ։ Գիտաժողովին փակման խօսքը պիտի կատարէ Արհի. Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեան։
Ուխտագնացութեան վերջին օրը այց պիտի տրուի նաեւ Տէյրուլզաֆարան եւ Մօր Կապրիէլ Ասորի վանքերուն:
Դիւան Հայ Կաթողիկէ Առաջնորդարանի
Իսթանպուլ 28 Մայիս 2023
-
ԱՅՑԵԼՈՒԹԻՒՆ ՏԻՅԱՐՊԱՔԸՐԻ ԵՒ ՄԱՐՏԻՆԻ
Հանդիսապետութեամբ
Իսթանպուլի եւ Թուրքիոյ Կաթողիկէ Հայոց Առաջնորդ
Արհի. Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեանի,
Առընթերակայութեամբ Հոգեւորականաց դասուն
Շաբաթ, 3 Յունիս ժամը 16:00-ին
Տիյարպաքըրի (կից՝ պատմական Տիգրանակերտի)
«Սուրբ Յովսէփ» եկեղեցւոյ մէջ
Սուրբ Պատարագ պիտի մատուցուի:
Կիրակի, 4 Յունիս ժամը 10:00-ին
Հանդիսաւոր Ս. Պատարագ պիտի մատուցուի
եւ վերստին օծումը պիտի կատարուի
Մարտինի «Սուրբ Յովսէփ» հայ կաթողիկէ եկեղեցիին․
յետ Սուրբ Պատարագի
Հոգեհանգստեան պաշտօն տեղի պիտի ունենայ։
Բոլոր հաւատացեալները ջերմօրէն կը հրաւիրուին մասնակցելու:
-
2023 ԱՒԱԳ ՇԱԲԹՈՒԱՆ ՅԱՅՏԱԳԻՐ
Կիրակի 2 Ապրիլ 2023
ժամը 11:00-ին Ծաղկազարդի տօնակատարութիւն, Սուրբ Պատարագ եւ թափօր:
Երեկոյեան 16:00-ին Դռնբացէք:
Աւագ Հինգշաբթի 6 Ապրիլ 2023
Ժամը 11:00 Ոտնլուայ Բանկալթը Մխիթարեան մատրան մէջ:
Ժամը 16:00-18:00 Ապաշխարութիւն եւ Խոստովանանք:
Ժամը 20:00 Հսկում՝ լացի գիշեր:
Աւագ Ուրբաթ 7 Ապրիլ 2023
Ժամը 16:00-ին Խաչի Ճանապարհ, երեկոյեան ժամերգութիւն եւ Թաղումն Քրիստոսի Բանկալթըի Անարատ Յղութեան եկեղեցւոյ մէջ:
Աւագ Շաբաթ 8 Ապրիլ 2023
Ժամը 17:00-ին Մարգարէութիւններու ընթերցումներ եւ
Խթման Ս. Պատարագ Ոսկեբերան եկեղեցւոյ մէջ:
Կիրակի Յարութեան 9 Ապրիլ 2023
Ժամը 10:30-ին Ս. Պատարագ
Ս. Աստուածածին Աթոռանիստ եկեղեցւոյ մէջ:
Երկուշաբթի 10 Ապրիլ 2023
Օր Մեռելոց
Ժամը 10:30-ին Սուրբ Պատարագ եւ թափօր Գարագիւղի «Սուրբ Փրկիչ» եկեղեցւոյ մէջ: Ժամը 17:00-ին Հոգեհանգստեան Պաշտօն Շիշլիի գերեզմանատան մէջ:
-
-
ՄԱՄԼՈՅ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹԻՒՆ
23 Յունուար 2023 Երկուշաբթի օր, Ղալաթիոյ Սուրբ Փրկիչ Հայ կաթողիկէ առաջին աթոռանիստ եկեղեցիին յարակից շէնքերուն մէջ, ուշ երեկոյեան ժամերուն ծագած հրդեհը խորապէս ցնցած է Հայ կաթողիկէ համայնքը։ Իսթանպուլի Մեծ Քաղաքի Քաղաքապետարանի Հրշիջային Բաժանմունքին կողմէ ուղղորդուած եւ յարմար ժամանակին աղէտին վայրը հասած հրշէջ խմբակներուն ներազդու կերպով առաջ տարած շիջումի աշխատանքներուն շնորհիւ խնդրոյ առարկայ կառոյցներուն մէջ բնակող 6 հոգիէն չորսը կարելի եղած է փրկել, մինչ երկուքը հոգինին աւանդած են։
Այս առթիւ, ողբերգականօրէն կեանքէն բաժնուած Ժոզեֆին Էքմեքչիօղլուի եւ Ֆեհիմ Աթսուփի համար կը հայցենք Բարձրեալին ողորմութիւնը եւ անոնց հարազատներուն կը յայտնենք մեր խորին ցաւակցութիւնը։
Բոլոր անոնց՝ որոնք աղէտի պահուն կամ յաջորդաբար մեր մօտը եղան կամ մեզ փնտռեցին՝ կը յայտնենք մեր խորին շնորհակալութիւնը ու երախտիքի մեր խորին զգացումները, եւ յատկապէս՝
Թուրքիոյ Ազգային Մեծ Ժողովի Նախագահ՝ մեծայարգ Տիար Մուսթաֆա Շենթոփի,
Իսթանուլի Կուսակալ՝ մեծայարգ Տիար Ալի Երլիքայայի,
Պեյօղլուի Քաղաքապետ՝ մեծայարգ Տիար Հայտար Ալի Եըլտըզի,
Իսթանպուլի Մեծ Քաղաքի Քաղաքապետ՝ մեծայարգ Տիար Էքրեմ Իմամօղլուի,
Պեյօղլուի Քայմաքամ՝ մեծայարգ Տիար Մոսաթաֆա Տեմիրէլլիի,
Պեյօղլու Աւանի Ապահովութեան Տնօրէն՝ մեծայարգ Տիար Աշքըն Քըլըչքեսերի,
Իսթանպուլի Մեծ Քաղաքի Հրշիջային Բաժանմունքի Տնօրէն՝ մեծայարգ Տիար Ռեմզի Ալպայրաքի եւ իր աշխատակազմին,
Քաղաքներու Մասնաւոր Վարչութեան Ընդհանուր Տնօրէն՝ մեծայարգ Տիար Մեհմետ Եիւզերի,
Իսթանպուլ քաղաքի Միւֆթիին՝ մեծայարգ Տիար Պրոֆ․ Դոկտ․ Սաֆի Արփակուշի,
Թուրքիոյ Հայոց Պատրիարք Նորին Ամենապատիւ Տէրութիւն Տ․ Սահակ Բ․ի,
Թուրքիոյ Հայոց նախկին Պատրիարքական Փոխանորդ՝ Բարձրաշնորհ Տ․ Արամ Արք․ Աթէշեանի,
Ասորի Կաթողիկէներու Պատրիարքական Փոխանորդ՝ Գերյ․ Տ․ Օրհան Չանլըի․
Սեւ Ծովեան Տնտեսական Համագործակցութեան Կազմակերպութեան (ՍԾՏՀԿ) մօտ Հայաստանի Հանրապետութեան մշտական ներկայացուցիչ՝ մեծայարգ Տիար Սահակ Սարգսեանի,
Ճեմ Վաքֆի Նախագահ՝ մեծայարգ Տիար Պրոֆ․ Դոկտ․ Իզզեթթին Տողանի,
այս դժուար պայմաններուն՝ իրեն դռները բանալով, մեզի նեցուկ կանգնող Ղալաթիոյ Ս․ Գիգոր Լսւսաւորիչ եկեղեցւոյ Վաքֆի Պաուարժան Հոգաբարձութեան,
հուսկ՝ նոյնպէս գրութեամբ կամ հեռաձայնով մեզ փնտռող, մեր ցաւը կիսող բոլոր բարեկամներուն եւ ծանօթներուն կը յայտնենք մեր խորին շնորհակալութիւնը, մեր սրտագին երախտիքը։
Դիւան Առաջնորդարանի Իսթանպուլի եւ Թուրքիոյ Կաթողիկէ Հայոց
եւ Հոգաբարձութիւն Ղալաթիոյ Ս․ Փրկիչ եկեղեցւոյ
-
Արհի. Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեանին Ս. Ծննդեան Պատգամը
Առաջնորդարան Իսթանպուլի Կաթողիկէ Հայոց
İstanbul Ermeni Katolik Patrikhanesi
Ս․ ԾՆՆԴԵԱՆ ՊԱՏԳԱՄ
ԻՍԹԱՆՊՈՒԼԻ ԵՒ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿԷ ՀԱՅՈՑ ԱՌԱՋՆՈՐԴ
ԱՐՀԻ․ Տ․ ԼԵՒՈՆ ԱՐՔ․ ԶԷՔԻԵԱՆԻ
«Խորհուրդ մեծ եւ սքանչելի, որ յայսմ աւուր յայտնեցաւ,
Հովիւք երգեն ընդ հրեշտակս, տան աւետիս աշխարհի»
Խորհուրդը մեծ եւ սքանչելի, որ այսօր յայտնուեցաւ,
Հովիւներ կ՛երգեն հրեշտակներուն հետ, աւետիս կու տան աշխարհի
Քրիստոսի Ս․ Ծննդեան և Աստուածայայտնութեան յիշատակին կապուած այս օրերը, ժամանակի ընդոստ ելեւէջումին մէջ, տարւոյն ամէնէն հոգեպարար, մեր սրտերը ամէնէն քնքշօրէն շոյող օրերը կ՛ընծայեն մեզի։
Մեր Տիրոջ Յիսուս Քրիստոսի ծնունդը մեծ եւ սքանչելի խորհուրդն է, որով Հայր Աստուած տնօրինած է իր անեզր յաւերժութեան մէջ՝ անօրէնութեան, կեղեքումի, անարդարութեան, եղբայրասպանութեան, մէկ խօսքով՝ մեղքի ճիրաններուն մէջ գալարող մարդկութեան հոգեւոր փրկութիւնը։
Ամէն ընտանիքի համար, մանուկին ծնունդը իրենց մեծագոյն ուրախութիւնն է։ Իսկ Յիսուսի ծնունդը ամենամեծ ուրախութիւնն է քրիստոնեայ հաւատացեալներու աշխարհածաւալ մեծ ընտանիքին համար։
Մարդուս վերաբերող կենցաղային երեւոյթներուն մէջ, մեր ուրախութիւնը կ՛արտայայտենք, զանազան ձեւերով, հոգեկան ու մարմնական խառն հարթակներու վրայ։ Այսպէս Ս․ Ծննդեան տօնն ալ կը տօնենք նախ մեր եկեղեցիներուն խորհրդազգած մթնոլորտին, անոնց երկնամբարձ կամարներուն ու գմբէթներուն ներքեւ, աստուածընկալ խորաններուն առջեւ։ Բայց կը տօնենք նաեւ մեր ընտանեկան երդիքներուն տակ, մեր ակութներուն ջերմութեան, մեր ընտանիքներուն, հարազատներուն, բարեկամներուն եւ ծանօթներուն մերձաւորութեան հոգեպարար մտերմութեան մէջ։
Այս տողերով կը փափաքիմ նախ շնորհաւորել Իսթանպուլի և Թուրքիոյ Կաթողիկէ Հայոց Ս․ Ծննդեան, Փրկչին Տնօրէնութեան, Աստուածայայտնութեան և Մկրտութեան տօնական օրերու շղթան, բոլորին մաղթելով՝ որ գալիք Ամանորը ըլլայ միշտ Բեթղեհէմի գիսաւոր աստղին լոյսով ողողուած, Յիսուսի մսուրին շնորհներով տոգորուած, Երկնաւոր Հօր օրհնութիւններով ցնցղուած, Ս․ Հոգւոյն միւռոնածոր խնդութիւններով բերկրալից։
Կը փափաքիմ նաեւ հայրական յորդորս ուղղել բոլորին՝ որ տօնենք Ս․ Ծնունդը և յարակից տօները, վայելելով անշուշտ մեր տուներուն մտերմիկ ջերմութիւնը, այս տօներուն առթած վայելքն ու հանգիստը, բայց յիշելով և ապրելով միշտ Ս․ Ծննդեան խորագոյն նշանակութիւնը՝ որ է Փրկչին երեւումը և յայտնութիւնը աշխարհի վրայ։
Անցեալ Կիրակի տեղի ունեցան մեր համայնքին Վաքըֆներու հոգաբարձութիւններուն թաղականներու ընտրութինները, բացառութեամբ Ս․ Յակոբ Հիւանդանոցի եւ Ս․ Յովհան Ոսկեբերան եկեղեցւոյ։ Ի հեճուկս մարդկօրէն հասկնալի որոշ անհանգստութիւններու, ընտրութիւնները անցան անդորր ու խաղաղ մթնոլորտի մէջ։ Հազար փա՜ռք Աստուծոյ։ Նորընտիր բոլոր անդամներուն կը մաղթեմ ի սրտէ Ս․ Հոգւոյ եօթնարփին շնորհները, որպէսզի իմաստութեամբ, աշխատասիրութեամբ, խոնարհութեամբ, ու մանաւանդ մեր տիրախնամ Համայնքին եւ անոր Առաջնորդին հետ համերաշխ գործակցութեամբ ու թափանցիկ վարչակարգով կարենան ի գլուխ հանել իրենց վստահուած փափուկ, կարեւոր, ազգանուէր ու եկեղեցաւանդ ծառայութիւնը։
Այս առթիւ աղօթքի և բարեմաղթութեան իմ եղբայրական իղձերս կը փափաքիմ փոխանցել բովանդակ Հայ ժողովուրդին, սկսեալ Իսթանպուլի մեր տնակից եղբայրներէն և քոյրերէն եւ անոնց Ամենապատիւ Սրբազան Հովուապետէն, հոգեկից եղբայր Տ․ Սահակ Պատրիարքէ, մինչեւ Հայոց աշխարհ, մինչեւ սփիւոքի ծայրերը, մինչեւ մեր Նուիրապետական բոլոր Աթոռները եւ անոնց տիրաւանդ հօտերը։
Թող բոլորիս յարատեւ աղօթքը ըլլայ, յատկապէս այս սուրբ օրերուն, որպէսզի հրեշտակներու աստուածաշունչ երգը՝ երկրի վրայ խաղաղութեան և մարդոց միջեւ հաշտութեան, իրականութիւն դառնայ՝ սկսեալ մեր երկրէն, Թուրքիոյ Հանրապետութեան սահմաններէն մինչեւ աշխարհի ծագերը, իր ազդեցութիւնը զգացնելով մասնաւորապէս Միջին Արեւելքի եւ Կովկասի ալեկոծ տարածքներուն վրայ։
Բեթղեհէմի սիրասուն Մանուկը, Տէր Յիսուս, որ ամենակալ Տէրն է աշխարհի, թո՜ղ իր սէրն ու գթութիւնը առատօրէն զեղու մեր այս տառապագին մադկութեան վրայ
† Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեան
Վիճակաւոր Իսթանպուլի եւ Թուրքիոյ Կաթողիկէ Հայոց
Տուեալ ընդ հովանեաւ աթոռանիստ
Ս․ Աստուածածին եկեցեցւոյ ի Պեյօղլու
21 Դեկտեմբեր 2023
-
Pek Muhterem Başepiskopos Levon Zekiyan'ın T.C İçişleri Bakanı Sayın Süleyman Soylu'ya Yazdığı Taziye Mesajı
13.11.2022 günü İstanbul’da yaşanan terör olayı, hepimizi derinden sarsmıştır. Türkiye Ermeni Katolik Patrikliği olarak, tüm cemaatimiz ve vakıflarımız adına bu menfur olayda yaşamını yitiren vatandaşlarımıza Yüce Allah’tan rahmet diler, Ülkemize ve Milletimize Allah’tan barış ve selamet niyaz eyler, en derin teessürlerimizi bildiririz.
Başepiskopos Levon Zekiyan
Türkiye Ermeni Katolik Cemaati Ruhani Reisi
13 Նոյեմբեր 2022-ին Պոլսոյ մէջ տեղի ունեցած ահաբեկչական պայթումը մեզ բոլորս խորապէս ցնցեց: Թուրքիոյ Հայ Կաթողիկէ Առաջնորդարանը մեր համայնքին եւ հոգաբարձութիւններու անունով, այս ահաբեկչական արարքին զոհերուն պարագաներուն մեր ցաւակցութիւնները կը յայտնենք, մեր երկրին եւ մեր ժողովուրդին Աստուծմէ խաղաղութիւն հայձելով ձեզի մեր խորին զգացումները կը ներկայացնենք:
Արհի. Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեան
Առաջնորդ Իսթանպուլի եւ Թուրքիոյ Կաթողիկէ Հայոց
-
İSTANBUL VE TÜRKİYE ERMENİ KATOLİK CEMAATİ RUHANİ REİSİ PEK MUHTEREM BAŞEPİSKOPOS LEVON ZEKİYAN'IN VAKIF SEÇİMLERİ MÜNASEBETİYLE İMANLILARA YAZDIĞI MEKTUBU
Aziz kardeşlerim, sevgili evlatlarım,
Hepinizi Rabbin huzurunda selamlar, Ulu Pederin takdisinin, İsa Rabbimizin lütfunun, Kutsal Ruhun hikmetinin her birinizle ve tüm Cemaatimizle olmasını, Meryem Ana’mızın ve gökteki tüm azizlerin himaye ve şefaatinin bizlerden hiçbir zaman eksik olmamasını diler, niyaz ederim.
Cemaat Vakıfları seçim yönetmeliği, bildiğiniz gibi, uzun bir beklentiden sonra, nihayet yayınlandı ve tam sürat seçim süreci içindeyiz. Hastane Vakıfları dışında, diğer Vakıflar yıl sonuna kadar seçimlerini yapmak zorunluğundalar. Bu vesile ile sizlerle bazı temel düşüncelerimi paylaşmak istedim. Vakıflar, güncel hayatımızda çok sık söz konusu olan bir gerçeklik olmakla birlikte, onların özünde ve temelinde yatan felsefe, hayat görüşü, etik anlayışlar, tarih sürci ve sorumluluklar hakkında gerek Cemaatimizde, gerek cemaatler genelinde kapsamlı, isabetli, derinleşen bir anlayışa rastlamanın pek kolay olmadığını itiraf etmek gerekir.
Hemen söyleyeyim ki, bu satırları tüm açıklık ve samimiyetle yazıyorum, zira cemaatimizin, tüm cemaatlerin durumu, artık gazete sayfalarında da görüldüğü gibi, iç açıcı değildir. Eğer cemaatimizin hayrını diliyorsak, eldivenli sözler ardında saklanamayız. Hayatta, özellikle icraatta, hepimizin hataları veya yanlışları vardır. Hatasız veya kusursuz ne şahıs ne de toplum olabilir. Hataları kabullenmek büyüklük, gönül yüceliği göstergesidir. Hataların kamusal nitelikte olduğu durumlarda da bunlar üzerinde düşünmek, tartışmak, hepimizin görevidir, vicdan borcudur ve bu görev ilk başta, Cemaat Reisi olarak, bendenizin ilk sorumlulukları arasındadır. Bu nedenle, şu iki noktaya özel olarak dikkat çekmek isterim: sözlerimde asla kimseye kişisel bir ima yoktur. Tabii büyük sorumluluklar mevcuttur, fakat bunlar, tüm cemaatimize aittir, hepimiz sorumluyuz, ve yalnız eşzamanlığın yatay doğrultusunda değil, zaman sürecinin dikey doğrultusunda da bu sorumluluklar paylaşılır. Eğri olan birçok durumun kökleri belki otuz, belki kırk yıl kadar gerilere gider. Fakat asla ve asla “Böyle gelmiş, böyle gider” zihniyetine teslim olamayız. Bu, en büyük yenilgimiz ve Cemaatimize, Vakıflarımıza karşı en kara ihanetimiz olur.
Bu satırlarımı cemaat mensuplarımızdan yalnız elimde mail adresleri bulunanlara gönderebilmekteyim. Bunlardan ricam, bu düşünceleri mail adresleri olmayan veya elimde bulunmayan dost ve tanıkdılarıyla paylaşmalarıdır.
Adreslerin sayısal çokluğundan ve bendenizin enformatikte fazla hünerli olmadığımdan dolayı, adresleri gruplara ayırdım ve mail’lari gruplar halinde göndereceğim, tümü dört grup olacaktır. Bu satırlar da, o mail’lere eklenti olarak gönderilecektir.
Düşüncelerimi özetleyerek kısa paragraflar şeklinde sizlere arz etmekle yetinip bunları kanıtlamaktan gerek mekân, gerek zaman nedenlerinden dolayı genellikle sakınacağım. Zaten sekiz yıllık aşinalığımız süresinde birden fazla defalar, konuşma, vaaz, sohbet ve hasbihallerimizde bu ve benzeri konulara değinmiş, onları açıklamaya, izah etmeye çalışmışımdır. Bu son dönemde yaptığımız toplantılarda da bu konulara çokça ve genişçe değinilmiştir. İleride de bunları daha fazla açmak ve derinleştirmek üzere, geçmişe oranla daha sık sohbetler düzenleme dilek ve amacımı da şimdiden belirtmek isterim.
A. Temel ilkeler
1) Bence, ilk dikkate alınacak nokta Vakıflarımızın “kutsal” mahiyetidir. “Kutsal”: bu terimin dini anlamından önce, günlük hayatta kullandığımız ve bir insanlık hazinesi oluşturan anlamıyla, nasıl ki hayat kutsaldır, insan kutsal bir varlıktır, aile kutsaldır deriz vb.
2) Bu genel ve temel kutsallığın yanı sıra, Cemaat vakıflarımız aynı zamanda dinsel anlamda da kutsaldır. Zira tarihsel köken itibariyle Vakıflar dinsel varlıklardır. Onlar, ya bir kilise bünyesinde, ya kendini eğitime adamış bir Tarikat bünyesinde (örneğin: Mıhitaryan Pederleri veya Anarat Hığutyun Sörleri’nin kurduğu okullar) kurulmuş ve gelişmiş, ya da Hastaneler ve Huzur evleri gibi, yakın bir geçmişe kadar dini bir müessesenin kurduğu ve himaye ettiği kurumlar olmuştur.
Vakıfların bu dinsel niteliği, Osmanlı ve genelde Doğu Hıristiyanlığı çerçevesinde, bir Tarikat’a bağlı olmadıkları durumlarda bir cemaate mensup olmalarına bağlıdır. Nitekim, cemaatler gerek Osmanlı’da, gerek Doğu Hıristiyanlığında din ve mezheplerine istinaden belirlenmiş, adlandırılmış ve birbirinden ayırt edilmiştir. Bu düzen, günümüze kadar az çok korunmuştur. Nitekim Cemaat ve Vakıf haklarımız bu düzene dayanır, yapacağamız seçimler de bunu gösterir.
Kısacası, bizim klâsik vakıflarımızı yeni “Foundation”lardan ayıran temel husus, bunların bir ethno-dinsel topluluğa, yani bir “cemaat”e mensup olmasıdır.
3) Bir önceki paragraftaki sözlerim, özel olarak Osmanlı bünyesinde gelişmiş Vakıflara mahsus olmakla birlikte, bizim Ermeni geleneğinde de daha eski bir geçmişe dayanan benzeri kurumlar olmuştur. Bunlar özellikle, çoğu kez çok çeşitli etkinlikleriyle küçük bir kent veya bir kasaba yapısı arz eden büyük manastırlarda oluşmuştur. Bizde genellikle bu manastırların kendine buyruk bir idare tarzı vardı. Ayrıntılara girmeden, benzeri yapı ve oluşumların Batı’da da görüldüğünü söyleyebiliriz; örneğin Orta Çağ Batı uygarlığının bel kemiğini oluşturan Benedikten geleneğinde.
4) Bütün bu ortamlarda Vakıfların kutsal mahiyeti, onlara aynı zamanda bir dokunulmazlık temin ederdi. Bu dokunulmazlık, resmen ilk kez ancak Napolyon döneminde, özellikle Fransa’da gelişen yeni ideolojilerin etki ve baskısı altında, Napolyon tarafından ihlâl edilmiş ve bilahare, gerek Batı’da gerek Batı’ya benzeme özentisinde bulunan başka çevrelerde, vakıflar kutsiyetinin ihlâli sıkça gündeme gelmiştir.
5) Tarikat Vakıflarında, bunların yönetimi genelde Tarikat mensuplarının elinde olmuştur. Türkiye’de de bu durum, Kenan Evren dönemine kadar devam etmiştir. Oysa kiliseler veya hayır kurumları gibi Cemaate ait olan vakıfların yönetimi genellikle din adamları ile sivil toplum tarafından seçilen mütevelliler, yani “temsilciler” tarafından birlikte yürütülmüştür. Bu durum, Fransa ve Amerika gibi bazı Batı ülkelerinde bugün de devam etmektedir. Oysa Türkiye’de, Cumhuriyet döneminde, kademeli olarak sistem temelden değişmiş, din adamları vakıflar yönetiminden tamamıyla dışlanmıştır. İtalya ve başka ülkelerde ise sivil topluluğun katılımı yakın bir geçmişe kadar yoktu, bugün çoğu kez danışma seviyesindedir.
6) Sistem ne olursa olsun, herhangi bir vakfı “yöneten”ler, yani “administre” edenler; kendilerinin sahibi olmadığı, ancak ve ancak bir cemaate veya tarikata ait olan bir mülkün, cemaat veya tarikat adına, bunların temsilcileri olma mahiyetinde, “administratör”leridirler, yani tam anlamıyla eski terimin çok güzel ifade ettiği “mütevelli”leridirler, tarikatın veya cemaatin temsilcileridirler.
7) Bütün “tağagan”larımızın özenle uygulaması ve tanıklığını yapması gereken husus, kedilerine ait olmayan, ancak ve ancak Cemaate ait olan bir mülkün, bir servetin, bazan büyük bir servetin “administratör”ü, “mütevelli”si olma bilincidir.
B. Fiili davranışlar özeti
Yukarıdaki ön ve temel açıklamalardan sonra daha somut bir zemine inip “tağaganlık” icraatında “tağagan”ların dikkat etmesi gereken başlıca maddeleri özetle açıklayayım.
1) Her şeyden önce: Görev bilinci. Çok açık söyleyeyim. Sekiz senedir, İstanbul’da görevdeyim. Tağaganlarımız var ki, yüzlerini bile görmemişimdir, bu kadar yıl boyu bir hoş geldin demeye bile gelmemişlerdir. Şahsım için hiç fark etmez. Fakat görev bilinci açısından, yürekler acısı bir durum var karşımızda. Keza çokça şunu duymuşumdur ki, bazı tağaganlar toplantılara bile katılmazlar; bırakın bendenizi, mevkidaşları bile yüzlerini görmezler.
Bu şekilde tağaganlık olamaz, aziz kardeşlerim! Tağaganlık bir görevdir, görevler arasında en kutsallarından biridir. Görev almakta herkes serbesttir. Fakat görevi üstlendikten sonra, göreve sadık kalmak herkes için vazgeçilmez bir icabet, ahlâki bir temel zorunluluktur. Bu görev bilinci ve görev sadakatinin en temel şartlarından biri de, toplantılara katılmakta gösterilen bağlılık ve sadakattır.
2) Bu görev bilincinin doğal sonucu olarak, görevin kutsallığının bilinci gelir: yukarıda açıkladığımız şekilde hem insani genel anlamda kutsallık, hem dinî anlamda kutsallık.
3) Dolayısıyla, vakıflar asla ticaret alanı olamazlar; bu yönde davranışlar, vakıfların kutsiyetine karşı verilmiş ağır darbelerdir. Maalesef, ticaret zihniyeti ve kâr ihtirası Vakıflarımızdan bazısında ağır yaralar açmıştır.
4) Vakıflar özü itibariyle hayır için tesis edilmiş kurumlardır. Her Vakfın bir akarı veya akareti vardır ki, bunun amacı Vakfın temel ögesi olan Hayratı desteklemek, onu ayakta tutmak, onu geliştirmektir.
Bu bilincin ilk doğal sonuçlarından biri, Vakıflar bünyesinde sosyal adaletin tam anlamıyla, en güzide, en nadide örneklerinden birini sunacak şekilde uygulanmasıdır. Bunu maalesef, vakıflarımız çalışanları, yani müstahdemi, özellikle daha alt kademe çalışanları hakkında genelde söyleyemeyiz.
Katolik Kilisesinin muazzam bir “sosyal öğreti”si (Social Doctrin) vardır ki, bunu ilk tatbik edenler Katolik kiliseleri ve bunlara ait müsesseler olmalıdır. Maalesef, çoğu zaman, bizim Vakıflar tatbikatımızın bu sosyal öğretiyle yakından veya uzaktan bir ilgisi yoktur. Tabii bu durum da, dün ortaya çıkmamıştır; yıllar süren bir zihniyetin ve pratiğin ürünüdür. Fakat bu durumun düzeltilmesini, hepimiz, başta bendeniz olmak üzere, tüm Vakıf heyetlerimiz, ilk görevlermizden biri olarak telakki etmeliyiz.
5) Tağaganı niteleyecek önde gelen özelliklerinden biri de, dindarlıktır. Her ne kadar herkes için açık ve anlaşılır olması gerekirse de, hemen ısrarla belirteyim ki, dindarlık; sofuluk, bağnazlık, hele hele softalık veya yobazlık değildir, olamaz, hattâ bütün bu sayılan illetler hakikî, gerçek dindarlığın yadsınması demektir. Geçmişte, büyük teessüfle söylüyorum, inançlı olmayan kişier bile tağagan/mütevelli olabilmişti. Tabii, o zamanlarda, ülkenin ortam ve şartları da buna tahammül edebiliyordu. Bugün, artık kimsenin böylesi durumlara tahammül etmemesi gerekir. Şüphe yok, herkes özgürdür. İster inanır, ister inanmaz. Kimse icbar edemez! Fakat tağagan olmak isteyen zat, şunu muhakkak bilmeli ki, dini inancı yerinde değilse, tağaganlık fikrinden ve isteğinden vazgeçmelidir.
Hepimiz biliriz ki, dindarlığın ve ibadetin, bizim anlayış ve geleneğimzde ilk görev ve belirtilerinden biri Pazar günleri, mecburî bir gerekçe hariç, kutsal ayine, Surp Badarak’a katılımdır. Bu konuda da, bütün tağaganlarımızın ve adaylarımızın ciddî bir vicdan muhasebesi yapması, yerinde ve gerekli olacaktır.
6) Sözünü ettiğimiz kutsallık ve din anlayışının, fakat aynı zamanda en basit insanlık anlayışının gerekliklerinden biri de, din adamına, din görevlisine karşı hürmet ve saygıdır. Maalesef, cemaatimizde de bazı Vakıf yöneticilerinin, din adamları, hattâ bir episkopos hakkında, bir Belediye görevlisinin Fener Rum Patriği hakkında söylediği gibi, “Art tarafı bizim maaşlı memurumuzdur” dedikleri duyulmuştur. Bu tür davranış ve ifadelerin ağızlardan silinmesi, doğru ve dürüst bir vakıf yöneticiliği için ilk şarttır.
7) Tağaganlık, özü itibariyle gönüllü bir çalışmadır. Ne var ki, bu gönüllü çalışma gönül rizasıyla kabul edilmiştir ve görev performansında her hangi bir yetersizlik için bahane oluşturumaz.
C. Tağaganlıklar ve ruhani riyaset, Tağaganlıklar ve Cemaat ilişkileri
1) Büyük açıklık ve samimiyetle söylemem gerekir ki, Tağaganlıklar ve ruhani riyaset arasındaki ilişkiler,
gönlün arzu edeceği şekilde değildir.
Fakat bu konuda, birden fazla ayırt gerekir. Önce, zaman açısından: Görevime başladığım ilk aylara ve
yıllara nazaran, muhakkak ki bazı olumlu değişmeler olmuştur; bunu kaydetmek gerekir. Daha önemlisi:
Bazı heyetlerimizde, diğerlerine nazaran hatrı sayılır değişmeler ve ilerlemeler kaydedilmiştir.
Düşüncemi daha açayım.
Görevimin başlarında ve epeyce uzun bir süre Vakıflarda olup bitenden açık haberim olmazdı. Tabir edinmiştim: Vakıflarımızla ilgili haberleri sokakta yürüyen insanlardan duyarım diye. Bu durum, bazı Vakıflarımızda epeyce değişti. Henüz tatmin edici bir seviyedeyiz diyemem, çükü bunun için, bazı belirli davranış kurallarının tesbiti gerekir. Böyle bir tesbit henüz yapılmamıştır, fakat fiilen (de facto) umut verici bir yoldayız diyebilirim.
2) Kanımca, ideal bir ilişkinin kuralları şöyle olmalı:
a. Ruhani Reis her şeyden bilfiil haberdar olmalıdır. Bu, Heyet tarafından bir civanmertlik değil, bir ödev ve zarurettir. Zira Heyet, Cemaat önünde sorumludur. Heyet Cemaatin, bizzat Cemaat tarafından seçilmiş olan temsilcisidir. Ruhani Reis ise Cemaatin simgesi, Cemaat zincirinin ilk büyük halkasıdır. Bunu bilmezden veya görmezden gelmek, yalnız Cemaate değil, aynı zamanda bizzat Heyetin kendisine de eninde sonunda zarar getirir, Heyetin imajını yitirmesine yol açar. Sanırım, bu son yılların deneyimlerinde söylediklerimin kanıtını sıkça görmüşüzdür.
b. Somut olarak toplantıdan önce, Heyetler toplantı gündemini Ruhani Reise iletirler. Ruhani Reis, uygun gördüğü zaman toplantıya katılır ve tartışılan konularda fikrini söyler, fakat oy vermez. Toplantıya katılmakla oy vermek arasındaki fark büyük ve çok önemlidir. Bu usul yüzyıllar boyu uygulanmıştır, günümüzde de birçok kurumda uygulanır. Onun son dayanağı Roma hukudur ki, tüm medeni hukukların ana kaynağını oluşturur.
c. Özellikle Ruhani Reisin toplantıya katılamadığı durumlarda, toplantı tutanakının bir kopyası bilgisi için kendisine arz edilir.
d. Cemaate gelince, periyodik toplantılarla, Vakfın tüm önemli sorunları hakkında Cemaate yeterli ve gereken bilgiler verilir. Bu, bir mutlak zorunluluktur ve hiçbir gerekçe kimseyi bundan muaf tutamaz.
Çok rica ederim, herkes mazur görsün. Bizdeki idare sisteminin benzerine, ancak dünyanın en zorlu diktatörlüklerinde rastlanabilir. Tabii burada kimsenin özel olarak suçu yoktur. Onyıllardan gelen, gittikçe katılaşan, nasır bağlamış bir gelenektendir sözümüz.
Eğer zaaflarımızı az sözlerle, fakat öz olarak hülasa etmek istersek, şu üç büyük noksanda toplayabiliriz:
i. Danışma kültürü;
ii. Diyalog kültürü;
iii. Hatayı kabullenme kültürü yokluğu.
D. Okul Vakıflarımız
Bilindiği üzere, 1980’lere kadar Okullarımız mensup bulundukları Tarikat veya Birlik (İng. Order / Congregation) üyelerince idare edilirdi. Okullarımız ve onlara bağlı olan manastırlarımızın vakıfları ezelden beri onları kuran Tarikata/Birliğe bağlı olmuştur (keza Venedik Mıhitaryan, Viyana Mıhitaryan ve Anarat Hığutyun Vakıfları) ve hiçbir zaman Cemaat Vakfı olmamışlardır.
Tabii ki, yalnız söz konusu okulların değil, ana manastırların (sözüm Venedik ve Viyana ile ilgilidir) bile idaresinde bir danışma kurulunun bulunması, hattâ bazı konularda bu danışma kuruluna oy hakkı bile tanınması arzu edilebilir ve olumlu bir gelişme olabilir. Bu, ayrı ve tartşılır bir konudur. Fakat okul idaresinin, sahibi olduğu Tarikatın/Birliğin elinden alınıp, prensip olarak, ne Tarikatla ne de Okulla bağı olması açıkça şart koşulmayan kişilere tevdi edilmesi tabii ki, ancak Evren döneminin pek özel, olağan dışı şartlarının siyasal ve toplumsal çerçevesine bağlanabilir. Ne var ki, Allah’a şükürler olsun, yıllardan beri zikrettiğimiz dönemden oldukça uzaklardayız. Şöyle ki, Mıhitaryan ve Anarat Hığutyun Tarikatlarına bağlı olan Okul Vakıflarımızın, olağan Cemaat Vakıfları şeklinde telakki edilip aynı kural ve yasalara tabi tutulması, aciz kanımca, bir eksik anlayışın sonucu olmalıdır. Görünürde Vakıfların Yeni Seçim Yönetmeliği, konuyu bu yönde ele almıştır. Ben fazlasıyla umutluyum ki, bu temeldeki yanlış anlayış düzeltilecektir ve okullarımız, Ermeni Katolik Cemaatinin dar sınırlarından çıkıp tekrar genelde Ermeni halkının tümüne her bakıma açılacaktır. Bizzat Mıhitar’ın kendisinin, Katolik Kilisesine içten bağlılığı gün ışığında olmakla birlikte, eğitim ve kültür etkinliklerinin tümünde herhangi bir mezhep farkı gözetmeksizin Ermeni halkının geneline açılmış olması ve üçyüz yıldır onun şakirtlerinin de aynı yolu, aynı ilkeleri izlemiş olduğu da aynı derecede aşikârdır.
Maalesef, vaktinde Vakıflar yetkililerine bazı Heyetlerimiz tarafından gönderilmiş olan dilekçelerde Cemaat Vakıfları ile “Mektep ve manastır” Vakıfları arasında herhangi bir ayırt yapılmamıştır ve böylece yanlış anlaşılmalara yol açılmış, bunlar gittikçe pekişmiştir. Bu tür dilekçelerin varlığını ben nisbeten geç öğrendim, yaklaşık bir yıl önce. Fakat, yukarıda arz ettiğim gibi, hepimiz bir mea culpa günahlıyım) yapmalıyız. Ben de, bugünün ışığında, sorun hakkında duyar duymaz harekete geçip gerek Vakıflar, gerek İçişleri nezdinde sorunu açıklığa kavuşturmaya çalışmalıydım. Maalesef, uğraşılarımın fazla, daha doğrusu aşırı çokluğu buna müsaade etmedi ve ummadığım, tahayyül bile edemediğim bir sonuçla karşılaştım.
Burada müsaadenizle, beni fazlaca üzmüş olan bir noktaya da değineyim. Duyduğum kadarıyla (belki yanlış da olabilir), Cemaatimize mensup sayısı oldukça kabarık imzalardan oluşan bir dilekçe Vakıflar Genel Müdürlüğüne sunulmuştur. Bu imzalardan Ruhani Reisin haberi olmaması, tabii bu dilekçenin yukarıda açıklanan hususlara taban tabana zıt gitmesi, özellikle yaptığımız birden fazla toplantıda bu konunun açılmaması, her şeyi biliriz gibi, ne Mıhitar, ne Mıhitaryan Birliği, ne de Mıhitaryan okulları hakkında herhangi bir sorgulamada bulunulmaması, Cemaatimiz açısından hüzün vericidir. Tabii, cemaatin onda biri bu imzalara katılmışsa, buna da şükr etmek gerekir, zira onda bir oranı az olmamakla beraber, pek fazla da değildir.
Bu durumu her şeyden önce temsil ettiğim, Cemaat Ruhani Riyaset makamını rencide edici olarak görmekteyim ve tabii şahsımı rencide edici bir eylem olduğunu da görmezden gelemem. Bu bağlamda alabileceğim en doğal karar, istifa olmalıydı. Mıhitaryan’la ilgili görevimden, öngörülen yeni şartlar altında istfayı yeğ tuttum, çünkü orada en üst makamlar iki-üç aylık bir dönem sürecinde 180 derecelik bir dönüşüm yapıp olası bir çalışma ortaklığına artık imkân vermez olmuşlardı. Oysa, Türkiye’deki üst makamlarımızla gerek cemaat olarak, gerek özel kişi olarak bugüne dek geniş bir anlayış ve hoşgörü çerçeveside çalışmışımdır. Bu durum böyle devam ettikçe, bazı Cemaat üyelerimizin tutumu ne olursa olsun, kendim için tesbit etmiş olduğum zaman çanı çalmadan önce istifayı düşünmemekteyim.
Sözlerimi burada noktalamalıyım. Zaten fazla uzadılar. Fatak sekiz yıllık bu oldukça geniş zaman diliminden sonra ve edindiğim tecrübelerin ışığında, Cemaatimiz ve Vakıflarımız hakkındaki düşüncelerimi hem öz, hem de form itibariyle sizlerle paylaşmak istedim, çünkü bu konuları Cemaatimizin geleceği için hayati önemi haiz olarak görmekteyim. Muhakkak ki, arz ettiğim konuları birlikte konuşmak, açmak, derinleştirmek, tartışmak önümüzdeki ayların başlıca meşgaleleri arasında olmalı. Aylar diyorum, çünkü önümüzdeki aylarda daha fazla bir açıklığa kavuşamazsak, benim için yıllar zaten tükenmiş olur. Fakat benim için tükenen yıllar da, bugün karşımızda bulunan sorunları belki artık tasarrufu imkânsız boyutlara götürbilir. Bu nedenle Vakıflararası toplantılarımızı daha ritmik ve sistematik bir frekansa getirmeyi ve Cemaat toplantılarımıza da daha somut bir şekil vermeyi ilk ödevlerim arasında saymaktayım.
En iyi dilek ve dualarımla,
Başepiskopos Levon Zekiyan
-
İstanbul ve Türkiye Ermeni Katolik Cemaati Ruhani Reisi Pek Muhterem Başepiskopos Levon Zekiyan'ın Vakıf Seçimnleri Münasebetiyle İmanlılara Yazdığı Mektubu
Aziz kardeşlerim, sevgili evlatlarım,
Hepinizi Rabbin huzurunda selamlar, Ulu Pederin takdisinin, İsa Rabbimizin lütfunun, Kutsal Ruhun hikmetinin her birinizle ve tüm Cemaatimizle olmasını, Meryem Ana’mızın ve gökteki tüm azizlerin himaye ve şefaatinin bizlerden hiçbir zaman eksik olmamasını diler, niyaz ederim.
Cemaat Vakıfları seçim yönetmeliği, bildiğiniz gibi, uzun bir beklentiden sonra, nihayet yayınlandı ve tam sürat seçim süreci içindeyiz. Hastane Vakıfları dışında, diğer Vakıflar yıl sonuna kadar seçimlerini yapmak zorunluğundalar. Bu vesile ile sizlerle bazı temel düşüncelerimi paylaşmak istedim. Vakıflar, güncel hayatımızda çok sık söz konusu olan bir gerçeklik olmakla birlikte, onların özünde ve temelinde yatan felsefe, hayat görüşü, etik anlayışlar, tarih sürci ve sorumluluklar hakkında gerek Cemaatimizde, gerek cemaatler genelinde kapsamlı, isabetli, derinleşen bir anlayışa rastlamanın pek kolay olmadığını itiraf etmek gerekir.
Hemen söyleyeyim ki, bu satırları tüm açıklık ve samimiyetle yazıyorum, zira cemaatimizin, tüm cemaatlerin durumu, artık gazete sayfalarında da görüldüğü gibi, iç açıcı değildir. Eğer cemaatimizin hayrını diliyorsak, eldivenli sözler ardında saklanamayız. Hayatta, özellikle icraatta, hepimizin hataları veya yanlışları vardır. Hatasız veya kusursuz ne şahıs ne de toplum olabilir. Hataları kabullenmek büyüklük, gönül yüceliği göstergesidir. Hataların kamusal nitelikte olduğu durumlarda da bunlar üzerinde düşünmek, tartışmak, hepimizin görevidir, vicdan borcudur ve bu görev ilk başta, Cemaat Reisi olarak, bendenizin ilk sorumlulukları arasındadır. Bu nedenle, şu iki noktaya özel olarak dikkat çekmek isterim: sözlerimde asla kimseye kişisel bir ima yoktur. Tabii büyük sorumluluklar mevcuttur, fakat bunlar, tüm cemaatimize aittir, hepimiz sorumluyuz, ve yalnız eşzamanlığın yatay doğrultusunda değil, zaman sürecinin dikey doğrultusunda da bu sorumluluklar paylaşılır. Eğri olan birçok durumun kökleri belki otuz, belki kırk yıl kadar gerilere gider. Fakat asla ve asla “Böyle gelmiş, böyle gider” zihniyetine teslim olamayız. Bu, en büyük yenilgimiz ve Cemaatimize, Vakıflarımıza karşı en kara ihanetimiz olur.
Bu satırlarımı cemaat mensuplarımızdan yalnız elimde mail adresleri bulunanlara gönderebilmekteyim. Bunlardan ricam, bu düşünceleri mail adresleri olmayan veya elimde bulunmayan dost ve tanıkdılarıyla paylaşmalarıdır.
Adreslerin sayısal çokluğundan ve bendenizin enformatikte fazla hünerli olmadığımdan dolayı, adresleri gruplara ayırdım ve mail’lari gruplar halinde göndereceğim, tümü dört grup olacaktır. Bu satırlar da, o mail’lere eklenti olarak gönderilecektir.
Düşüncelerimi özetleyerek kısa paragraflar şeklinde sizlere arz etmekle yetinip bunları kanıtlamaktan gerek mekân, gerek zaman nedenlerinden dolayı genellikle sakınacağım. Zaten sekiz yıllık aşinalığımız süresinde birden fazla defalar, konuşma, vaaz, sohbet ve hasbihallerimizde bu ve benzeri konulara değinmiş, onları açıklamaya, izah etmeye çalışmışımdır. Bu son dönemde yaptığımız toplantılarda da bu konulara çokça ve genişçe değinilmiştir. İleride de bunları daha fazla açmak ve derinleştirmek üzere, geçmişe oranla daha sık sohbetler düzenleme dilek ve amacımı da şimdiden belirtmek isterim.
A. Temel ilkeler
1) Bence, ilk dikkate alınacak nokta Vakıflarımızın “kutsal” mahiyetidir. “Kutsal”: bu terimin dini anlamından önce, günlük hayatta kullandığımız ve bir insanlık hazinesi oluşturan anlamıyla, nasıl ki hayat kutsaldır, insan kutsal bir varlıktır, aile kutsaldır deriz vb.
2) Bu genel ve temel kutsallığın yanı sıra, Cemaat vakıflarımız aynı zamanda dinsel anlamda da kutsaldır. Zira tarihsel köken itibariyle Vakıflar dinsel varlıklardır. Onlar, ya bir kilise bünyesinde, ya kendini eğitime adamış bir Tarikat bünyesinde (örneğin: Mıhitaryan Pederleri veya Anarat Hığutyun Sörleri’nin kurduğu okullar) kurulmuş ve gelişmiş, ya da Hastaneler ve Huzur evleri gibi, yakın bir geçmişe kadar dini bir müessesenin kurduğu ve himaye ettiği kurumlar olmuştur.
Vakıfların bu dinsel niteliği, Osmanlı ve genelde Doğu Hıristiyanlığı çerçevesinde, bir Tarikat’a bağlı olmadıkları durumlarda bir cemaate mensup olmalarına bağlıdır. Nitekim, cemaatler gerek Osmanlı’da, gerek Doğu Hıristiyanlığında din ve mezheplerine istinaden belirlenmiş, adlandırılmış ve birbirinden ayırt edilmiştir. Bu düzen, günümüze kadar az çok korunmuştur. Nitekim Cemaat ve Vakıf haklarımız bu düzene dayanır, yapacağamız seçimler de bunu gösterir.
Kısacası, bizim klâsik vakıflarımızı yeni “Foundation”lardan ayıran temel husus, bunların bir ethno-dinsel topluluğa, yani bir “cemaat”e mensup olmasıdır.
3) Bir önceki paragraftaki sözlerim, özel olarak Osmanlı bünyesinde gelişmiş Vakıflara mahsus olmakla birlikte, bizim Ermeni geleneğinde de daha eski bir geçmişe dayanan benzeri kurumlar olmuştur. Bunlar özellikle, çoğu kez çok çeşitli etkinlikleriyle küçük bir kent veya bir kasaba yapısı arz eden büyük manastırlarda oluşmuştur. Bizde genellikle bu manastırların kendine buyruk bir idare tarzı vardı. Ayrıntılara girmeden, benzeri yapı ve oluşumların Batı’da da görüldüğünü söyleyebiliriz; örneğin Orta Çağ Batı uygarlığının bel kemiğini oluşturan Benedikten geleneğinde.
4) Bütün bu ortamlarda Vakıfların kutsal mahiyeti, onlara aynı zamanda bir dokunulmazlık temin ederdi. Bu dokunulmazlık, resmen ilk kez ancak Napolyon döneminde, özellikle Fransa’da gelişen yeni ideolojilerin etki ve baskısı altında, Napolyon tarafından ihlâl edilmiş ve bilahare, gerek Batı’da gerek Batı’ya benzeme özentisinde bulunan başka çevrelerde, vakıflar kutsiyetinin ihlâli sıkça gündeme gelmiştir.
5) Tarikat Vakıflarında, bunların yönetimi genelde Tarikat mensuplarının elinde olmuştur. Türkiye’de de bu durum, Kenan Evren dönemine kadar devam etmiştir. Oysa kiliseler veya hayır kurumları gibi Cemaate ait olan vakıfların yönetimi genellikle din adamları ile sivil toplum tarafından seçilen mütevelliler, yani “temsilciler” tarafından birlikte yürütülmüştür. Bu durum, Fransa ve Amerika gibi bazı Batı ülkelerinde bugün de devam etmektedir. Oysa Türkiye’de, Cumhuriyet döneminde, kademeli olarak sistem temelden değişmiş, din adamları vakıflar yönetiminden tamamıyla dışlanmıştır. İtalya ve başka ülkelerde ise sivil topluluğun katılımı yakın bir geçmişe kadar yoktu, bugün çoğu kez danışma seviyesindedir.
6) Sistem ne olursa olsun, herhangi bir vakfı “yöneten”ler, yani “administre” edenler; kendilerinin sahibi olmadığı, ancak ve ancak bir cemaate veya tarikata ait olan bir mülkün, cemaat veya tarikat adına, bunların temsilcileri olma mahiyetinde, “administratör”leridirler, yani tam anlamıyla eski terimin çok güzel ifade ettiği “mütevelli”leridirler, tarikatın veya cemaatin temsilcileridirler.
7) Bütün “tağagan”larımızın özenle uygulaması ve tanıklığını yapması gereken husus, kedilerine ait olmayan, ancak ve ancak Cemaate ait olan bir mülkün, bir servetin, bazan büyük bir servetin “administratör”ü, “mütevelli”si olma bilincidir.
B. Fiili davranışlar özeti
Yukarıdaki ön ve temel açıklamalardan sonra daha somut bir zemine inip “tağaganlık” icraatında “tağagan”ların dikkat etmesi gereken başlıca maddeleri özetle açıklayayım.
1) Her şeyden önce: Görev bilinci. Çok açık söyleyeyim. Sekiz senedir, İstanbul’da görevdeyim. Tağaganlarımız var ki, yüzlerini bile görmemişimdir, bu kadar yıl boyu bir hoş geldin demeye bile gelmemişlerdir. Şahsım için hiç fark etmez. Fakat görev bilinci açısından, yürekler acısı bir durum var karşımızda. Keza çokça şunu duymuşumdur ki, bazı tağaganlar toplantılara bile katılmazlar; bırakın bendenizi, mevkidaşları bile yüzlerini görmezler.
Bu şekilde tağaganlık olamaz, aziz kardeşlerim! Tağaganlık bir görevdir, görevler arasında en kutsallarından biridir. Görev almakta herkes serbesttir. Fakat görevi üstlendikten sonra, göreve sadık kalmak herkes için vazgeçilmez bir icabet, ahlâki bir temel zorunluluktur. Bu görev bilinci ve görev sadakatinin en temel şartlarından biri de, toplantılara katılmakta gösterilen bağlılık ve sadakattır.
2) Bu görev bilincinin doğal sonucu olarak, görevin kutsallığının bilinci gelir: yukarıda açıkladığımız şekilde hem insani genel anlamda kutsallık, hem dinî anlamda kutsallık.
3) Dolayısıyla, vakıflar asla ticaret alanı olamazlar; bu yönde davranışlar, vakıfların kutsiyetine karşı verilmiş ağır darbelerdir. Maalesef, ticaret zihniyeti ve kâr ihtirası Vakıflarımızdan bazısında ağır yaralar açmıştır.
4) Vakıflar özü itibariyle hayır için tesis edilmiş kurumlardır. Her Vakfın bir akarı veya akareti vardır ki, bunun amacı Vakfın temel ögesi olan Hayratı desteklemek, onu ayakta tutmak, onu geliştirmektir.
Bu bilincin ilk doğal sonuçlarından biri, Vakıflar bünyesinde sosyal adaletin tam anlamıyla, en güzide, en nadide örneklerinden birini sunacak şekilde uygulanmasıdır. Bunu maalesef, vakıflarımız çalışanları, yani müstahdemi, özellikle daha alt kademe çalışanları hakkında genelde söyleyemeyiz.
Katolik Kilisesinin muazzam bir “sosyal öğreti”si (Social Doctrin) vardır ki, bunu ilk tatbik edenler Katolik kiliseleri ve bunlara ait müsesseler olmalıdır. Maalesef, çoğu zaman, bizim Vakıflar tatbikatımızın bu sosyal öğretiyle yakından veya uzaktan bir ilgisi yoktur. Tabii bu durum da, dün ortaya çıkmamıştır; yıllar süren bir zihniyetin ve pratiğin ürünüdür. Fakat bu durumun düzeltilmesini, hepimiz, başta bendeniz olmak üzere, tüm Vakıf heyetlerimiz, ilk görevlermizden biri olarak telakki etmeliyiz.
5) Tağaganı niteleyecek önde gelen özelliklerinden biri de, dindarlıktır. Her ne kadar herkes için açık ve anlaşılır olması gerekirse de, hemen ısrarla belirteyim ki, dindarlık; sofuluk, bağnazlık, hele hele softalık veya yobazlık değildir, olamaz, hattâ bütün bu sayılan illetler hakikî, gerçek dindarlığın yadsınması demektir. Geçmişte, büyük teessüfle söylüyorum, inançlı olmayan kişier bile tağagan/mütevelli olabilmişti. Tabii, o zamanlarda, ülkenin ortam ve şartları da buna tahammül edebiliyordu. Bugün, artık kimsenin böylesi durumlara tahammül etmemesi gerekir. Şüphe yok, herkes özgürdür. İster inanır, ister inanmaz. Kimse icbar edemez! Fakat tağagan olmak isteyen zat, şunu muhakkak bilmeli ki, dini inancı yerinde değilse, tağaganlık fikrinden ve isteğinden vazgeçmelidir.
Hepimiz biliriz ki, dindarlığın ve ibadetin, bizim anlayış ve geleneğimzde ilk görev ve belirtilerinden biri Pazar günleri, mecburî bir gerekçe hariç, kutsal ayine, Surp Badarak’a katılımdır. Bu konuda da, bütün tağaganlarımızın ve adaylarımızın ciddî bir vicdan muhasebesi yapması, yerinde ve gerekli olacaktır.
6) Sözünü ettiğimiz kutsallık ve din anlayışının, fakat aynı zamanda en basit insanlık anlayışının gerekliklerinden biri de, din adamına, din görevlisine karşı hürmet ve saygıdır. Maalesef, cemaatimizde de bazı Vakıf yöneticilerinin, din adamları, hattâ bir episkopos hakkında, bir Belediye görevlisinin Fener Rum Patriği hakkında söylediği gibi, “Art tarafı bizim maaşlı memurumuzdur” dedikleri duyulmuştur. Bu tür davranış ve ifadelerin ağızlardan silinmesi, doğru ve dürüst bir vakıf yöneticiliği için ilk şarttır.
7) Tağaganlık, özü itibariyle gönüllü bir çalışmadır. Ne var ki, bu gönüllü çalışma gönül rizasıyla kabul edilmiştir ve görev performansında her hangi bir yetersizlik için bahane oluşturumaz.
C. Tağaganlıklar ve ruhani riyaset, Tağaganlıklar ve Cemaat ilişkileri
1) Büyük açıklık ve samimiyetle söylemem gerekir ki, Tağaganlıklar ve ruhani riyaset arasındaki ilişkiler,
gönlün arzu edeceği şekilde değildir.
Fakat bu konuda, birden fazla ayırt gerekir. Önce, zaman açısından: Görevime başladığım ilk aylara ve
yıllara nazaran, muhakkak ki bazı olumlu değişmeler olmuştur; bunu kaydetmek gerekir. Daha önemlisi:
Bazı heyetlerimizde, diğerlerine nazaran hatrı sayılır değişmeler ve ilerlemeler kaydedilmiştir.
Düşüncemi daha açayım.
Görevimin başlarında ve epeyce uzun bir süre Vakıflarda olup bitenden açık haberim olmazdı. Tabir edinmiştim: Vakıflarımızla ilgili haberleri sokakta yürüyen insanlardan duyarım diye. Bu durum, bazı Vakıflarımızda epeyce değişti. Henüz tatmin edici bir seviyedeyiz diyemem, çükü bunun için, bazı belirli davranış kurallarının tesbiti gerekir. Böyle bir tesbit henüz yapılmamıştır, fakat fiilen (de facto) umut verici bir yoldayız diyebilirim.
2) Kanımca, ideal bir ilişkinin kuralları şöyle olmalı:
a. Ruhani Reis her şeyden bilfiil haberdar olmalıdır. Bu, Heyet tarafından bir civanmertlik değil, bir ödev ve zarurettir. Zira Heyet, Cemaat önünde sorumludur. Heyet Cemaatin, bizzat Cemaat tarafından seçilmiş olan temsilcisidir. Ruhani Reis ise Cemaatin simgesi, Cemaat zincirinin ilk büyük halkasıdır. Bunu bilmezden veya görmezden gelmek, yalnız Cemaate değil, aynı zamanda bizzat Heyetin kendisine de eninde sonunda zarar getirir, Heyetin imajını yitirmesine yol açar. Sanırım, bu son yılların deneyimlerinde söylediklerimin kanıtını sıkça görmüşüzdür.
b. Somut olarak toplantıdan önce, Heyetler toplantı gündemini Ruhani Reise iletirler. Ruhani Reis, uygun gördüğü zaman toplantıya katılır ve tartışılan konularda fikrini söyler, fakat oy vermez. Toplantıya katılmakla oy vermek arasındaki fark büyük ve çok önemlidir. Bu usul yüzyıllar boyu uygulanmıştır, günümüzde de birçok kurumda uygulanır. Onun son dayanağı Roma hukudur ki, tüm medeni hukukların ana kaynağını oluşturur.
c. Özellikle Ruhani Reisin toplantıya katılamadığı durumlarda, toplantı tutanakının bir kopyası bilgisi için kendisine arz edilir.
d. Cemaate gelince, periyodik toplantılarla, Vakfın tüm önemli sorunları hakkında Cemaate yeterli ve gereken bilgiler verilir. Bu, bir mutlak zorunluluktur ve hiçbir gerekçe kimseyi bundan muaf tutamaz.
Çok rica ederim, herkes mazur görsün. Bizdeki idare sisteminin benzerine, ancak dünyanın en zorlu diktatörlüklerinde rastlanabilir. Tabii burada kimsenin özel olarak suçu yoktur. Onyıllardan gelen, gittikçe katılaşan, nasır bağlamış bir gelenektendir sözümüz.
Eğer zaaflarımızı az sözlerle, fakat öz olarak hülasa etmek istersek, şu üç büyük noksanda toplayabiliriz:
i. Danışma kültürü;
ii. Diyalog kültürü;
iii. Hatayı kabullenme kültürü yokluğu.
D. Okul Vakıflarımız
Bilindiği üzere, 1980’lere kadar Okullarımız mensup bulundukları Tarikat veya Birlik (İng. Order / Congregation) üyelerince idare edilirdi. Okullarımız ve onlara bağlı olan manastırlarımızın vakıfları ezelden beri onları kuran Tarikata/Birliğe bağlı olmuştur (keza Venedik Mıhitaryan, Viyana Mıhitaryan ve Anarat Hığutyun Vakıfları) ve hiçbir zaman Cemaat Vakfı olmamışlardır.
Tabii ki, yalnız söz konusu okulların değil, ana manastırların (sözüm Venedik ve Viyana ile ilgilidir) bile idaresinde bir danışma kurulunun bulunması, hattâ bazı konularda bu danışma kuruluna oy hakkı bile tanınması arzu edilebilir ve olumlu bir gelişme olabilir. Bu, ayrı ve tartşılır bir konudur. Fakat okul idaresinin, sahibi olduğu Tarikatın/Birliğin elinden alınıp, prensip olarak, ne Tarikatla ne de Okulla bağı olması açıkça şart koşulmayan kişilere tevdi edilmesi tabii ki, ancak Evren döneminin pek özel, olağan dışı şartlarının siyasal ve toplumsal çerçevesine bağlanabilir. Ne var ki, Allah’a şükürler olsun, yıllardan beri zikrettiğimiz dönemden oldukça uzaklardayız. Şöyle ki, Mıhitaryan ve Anarat Hığutyun Tarikatlarına bağlı olan Okul Vakıflarımızın, olağan Cemaat Vakıfları şeklinde telakki edilip aynı kural ve yasalara tabi tutulması, aciz kanımca, bir eksik anlayışın sonucu olmalıdır. Görünürde Vakıfların Yeni Seçim Yönetmeliği, konuyu bu yönde ele almıştır. Ben fazlasıyla umutluyum ki, bu temeldeki yanlış anlayış düzeltilecektir ve okullarımız, Ermeni Katolik Cemaatinin dar sınırlarından çıkıp tekrar genelde Ermeni halkının tümüne her bakıma açılacaktır. Bizzat Mıhitar’ın kendisinin, Katolik Kilisesine içten bağlılığı gün ışığında olmakla birlikte, eğitim ve kültür etkinliklerinin tümünde herhangi bir mezhep farkı gözetmeksizin Ermeni halkının geneline açılmış olması ve üçyüz yıldır onun şakirtlerinin de aynı yolu, aynı ilkeleri izlemiş olduğu da aynı derecede aşikârdır.
Maalesef, vaktinde Vakıflar yetkililerine bazı Heyetlerimiz tarafından gönderilmiş olan dilekçelerde Cemaat Vakıfları ile “Mektep ve manastır” Vakıfları arasında herhangi bir ayırt yapılmamıştır ve böylece yanlış anlaşılmalara yol açılmış, bunlar gittikçe pekişmiştir. Bu tür dilekçelerin varlığını ben nisbeten geç öğrendim, yaklaşık bir yıl önce. Fakat, yukarıda arz ettiğim gibi, hepimiz bir mea culpa
Türkiye Ermeni Katolik Cemaati'ne Önemli Duyuru
18 Haziran 2022 tarihinde yürürlüğe giren Yönetmelik uyarınca, Cemaat Vakıflarımızın Yönetim Kurulu seçimlerinin 31.12.2022 tarihine kadar tamamlanması gerekmektedir. Cemaat Vakıfları seçiminde diğer koşullarla birlikte 18 yaşını doldurmuş cemaat mensubu kişilerin seçmen ve aday olma hakları bulunmakta olup, seçimlerde oy kullanacak seçmenlerin ve seçimlerde yönetim kurulu üyesi olmak isteyenlerin tespit edilebilmesi ve Ermeni Katolik Cemaat mensubu olup koşulları sağlayan herkesin seçme ve seçilme hakkının olabilmesi için, Cemaat listelerimizin ve dolayısıyla seçmen listelerimizin güncellenmesi gerekmektedir. Listelerimizin güncellenmesi için, T.C. Kimlik Numaralarını, mernis adreslerini, doğum tarihlerini, din hanesini gösterir şekilde (mümkünse aile olarak) e-Devlet üzerinden alınacak olan, İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğü Tarihçeli Yerleşim Yeri Bilgileri Raporlarını ve varsa ev/iş telefonlarını, gsm numaralarını, mail adreslerini;
1. Taksim S. Hovhan Kilisesi Sekreteri Mari Demir'e (0212 244 52 11), veya Beyoğlu S. Asdvadzazin Kilisesi Aved Kelleci'ye (0212 244 12 58) veya Kadıköy S. Levon Kilisesi Ruhanisi Mikael Vartabed Uçar'a (0216 336 2 30) bizzat teslim etmeleri; (e-Devlet üzerinden alınacak olan Raporun alınamaması halinde, e-Devlet şifreniz ile ilgili kişilere başvuru yapıldığı takdirde gereken yardım sağlanacaktır.)
2. Cemaatimize ait 0530 971 27 94 nolu kurumsal hatta WhatsApp aracılığıyla ile iletmeleri,
3. eksecim@gmail.com Mail adresine göndermeleri
önemle rica olunur.
Cemaatimize duyurulur.
ERMENİ KATOLİK VAKIFLARI SEÇİM KURULU
-
-
11 HAZİRAN 2022 BASIN BÜLTENİ
Türkiye Ermeni Katolik Patrikhanesi tarafından Modern Ermeni edebiyatının en önemli temsilcilerinden Mıgırdiç Beşiktaşlıyan adına verilen özel nişan bu yıl tiyatro çalışmalarıyla tanınan Boğos Çalgıcıoğlu’na takdim edildi. Mıgırdıç Beşiktaşlıyan nişanı daha önce dünyaca ünlü fotoğraf sanatçımız Ara Güler’e (2017) ve Marmara Gazetesi yayın yönetmeni Rober Haddeciyan’a takdim edilmişti. 11 Haziran Cumartesi günü Atlas Sineması’nda yapılan ve oldukça kalabalık bir katılımcı grubunun hazır bulunduğu taltif töreninde sırasıyla Kültür Bakanı Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan, tiyatrocu ve yazar Bercuhi Berberyan, akademisyen Dr. Mehmet Fatih Uslu, Boğos Çalgıcıoğlu’nun öğrencilerinden Murat Cavak, Mimesis editörü ve eğitimci Fırat Güllü, tiyatro tarihi araştırmacısı Nesim Ovadya İzrail Boğos Çalgıcıoğlu’nu anlatan birer konuşma yaptılar. Törende ayrıca dünyaca ünlü duduk sanatçısı Aram İpekciyan ve perküsyoncu Burag Mesropyan bir dinleti sunarken, Lusavoriç Korosu da beş şarkılık çok beğenilen bir kısa konser verdi.
Ardından sahneye çıkan İstanbul ve Türkiye Ermeni Katolikleri Ruhani Reisi Başepiskopos Levon Zekiyan halkların kardeşliğini, özellikle karşılıklı kültürel iletişimin önemini vurgulayan ve Boğos Çalgıcıoğlu’nun hem Ermeni Cemaatine, hem tiyatro sanatına, hem de iki toplum arasındaki bağların güçlenmesine yaptığı katkının altını çizen bir konuşma yaptı ve Boğos Çalgıcıoğlu’nu Mıgırdiç Beşiktaşlıyan Özel Nişanı’yla taltif etti. Başep. Zekiyan, bu kapanış konuşmasında, Turizm ve Kültür Bakanlığına, özellikle Bakan Yardımcısı Ahmet Misbah Demircan’a, ve tertip heyeti ile törenin düzenlenmesinde emeği geçen herkese, şahsı ve temsil ettiği Cemaat adına da teşekkür etti.
-
ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ
Սիրելի Եղբայրներ եւ Քոյրեր,
Մեր Սուրբ Նահատակաց յիշատակի մեծ օրն է 24 Ապրիլը։ Այս օրը կը նշէ Քրիստոսի սուրբ հաւատքին յաղթանակը մահուան եւ ապականութեան, մանաւանդ բարոյական եւ հոգեկան մահուան վրայ։ Նշելի է մեծ գոհունակութեամբ որ Հայաստանեայց Առաքելան Սուրբ Եկեղեցին պաշտօնապէս ճանաչած է այդ Նահատակութեան քրիստոէնական մարտիրոսութեան համգամանքը։
Մեր պանծալի Նախնիքը նախընտրեցին մահը քան ուրացումը, մարտիրոսութիւնը՝ քան թէ հաւատուրացի, ազգուրացի սեւ խարանով շարունակուելիք տխեղծ կեանքը։ Անոնք նահատակուեցան իրենց հայ ինքնութեան համար, որ անխզելիօրէն կապուած է, մեր պատմութեան, մշակոյթին եւ արժեհամակարգին շաղախումով, Տէր Յիսոսի, Տէր Քրիստոսի մեր առհաւական խոր հաւատքին։ Արդարեւ, անոնք որ հաւատափոխ եղան, յոյժ մեծագոյն մասամբ, ազատեցան մահուան արհաւիրքէն։
Մեր Նահատակները հաւատացին խորապէս մեր մեծ Պատմիչ, Վարդանանց յաղթական հերոսամարտին դիւցազներգու, երիցս երանեալ Եղիշէի պատգամին՝ Մահ ոչ իմացեալ մահ է, մահ իմացեալ անմահութիւն է։ Համոզում, որով թրծուած եւ ոգեշնչուած՝ Վարդանէն մինչեւ Վահան երկարող հերոսներու սերունդը ատենագրեց հաւատքի եւ ինքնութեան այդ վսեմ կոթողը, որ կը կոչուի Վարդանանց հերոսամարտ։
Այս պատճառով է որ Ամենայն Հայոց Հայրապետ, Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Բ․ Կաթողիկոսը սրբադասեց Մեծ Եղեռնի պանծալի Նահատակները, որոնց ցուցաբերած օրինակը՝ հաւատքի, հաւատարմութեան եւ անվկանդ յոյսի պարծանք է ամէն հայու, բայց նաեւ ամէն մարդու համար, որ կը հաւատայ մարդկային իրաւ արժէքներուն, սկզբունքի եւ ինքնութեան հաւատարմութեան, մարդուս արաժանապատւութեան։
Այս խոր համոզումներով ի սրտէ կը մաղթեմ, որ մեր Նահատակներուն հաւատքն ու յոյսը մեզի զօրավիգ կանգնին միշտ՝ մեր առօրեայի դժուարութիւններուն մէջ, մանաւանդ՝ գրեթէ բոլոր մարդկութեան համար տառապանքի, պատերազմական արհաւիրքներու, հիւանդութեան, վախի այս դժուարին օրերուն։
Սիրով, օրհնութեամբ եւ աղօթքով, մնամ հարազատօրէն ձերդ՝
† Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեան
Իսթանպուլ, 23 Ապրիլ 2022
-
ՄԱՄԼՈՅ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈԻԹԻՒՆ
ՄԱՄԼՈՅ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈԻԹԻՒՆ
ՓՈՔՐ ԱՍՏԻՃԱՆՆԵՐՈՒ ՏՈՒՉՈՒԹԻՒՆ
ԹԱՔՍԻՄԻ Ս․ ՅՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ ԵԿԵՂԵՑՒՈՅ ՄԷՋ
Ծաղկազարդի նախատօնակին, Շաբաթ երեկոյ, յետ Երեկոյեան ժամերգութեան, Իսթանպուլի եւ Թուրքիոյ Հայ Կաթողիկէներու Վիճակաւոր Արհի․ Տ․ Լեւոն Արք․ Զէքիեան եկեղեցեկան չորս փոքր աստիճաններու տուչութիւն կատարեց եկեղեցւոյ երիտասարդ սպասաւոր Լեւոն Եիւնքէսին։ Հաւատացեալներու եւ բարեկամներու բազմութիւն մը հետեւեցաւ արարողութեան։ Իր քարոզին մէջ Գերապայծառ Տէրը շեշտեց Սուրբ Եկեղեցւոյ սպասարկութեան եւ այս ծիրին մէջ յատկապէս սարկաւագութիւնը կանխող փոքր աստիճաններուն նշանակութիւնը եւ կարեւորութիւնը Եկեղեցւոյ եւ յատկապէս համայնքի կեանքին մէջ։
Յետ արարողութեան տեղի ունեցաւ պատշաճ ընդունելութիւն մը, որու ընթացքին շատեր իրենց սրտի խօսքը ուղղեցին նորընծայ նուիրեալին։
Լեւոն Իւնքէս կը հետեւի թէ՛ հեռակայ կարգով եւ թէ ֆիզիքական ներկայութեամբ կատարուող աստուածաբանական դասընթացքներու։
-
ՄԱՄԼՈՅ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹԻՒՆ
Հիւսիսային Կիպրոսի Թուրք Հանրապետութեան Թուրքիոյ Աւագ Հիւպատոս ազնուափայլ Տիկին Սենիհա Պիրանտ Չընար, 29 Մարտ 2022 Երեքշաբթի օր իր հետեւորդներով փափկանկատական այցելութիւն մը կատարեց Հայ Կաթողիկէ Առաջնորդարան եւ տեսակցեցաւ Թուրքիոյ Հայ Կաթողիկէ համայնքի Հոգեւոր Պետ Արհի. Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեանի հետ: Ազնուափայլ հիւրը չմեկնած Գերապայծառ Տէրը մասնաւորապէս հրաւիրեց հիւպատոսարանի նոր շէնքին բացման հանդիսութեան:
-
ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ
25 Փետրուար 2022 թուականին Ընկերային հաղորդակցութան լրամիջոցներէն Դիմատետրի էջերուն վրայ եւ ազգային մամուլի որոշ ներկայացուցիչներու սիւնակներուն մէջ լուր ծաւալած է՝ թէ Իսթանպուլի եւ Թուրքիոյ Կաթողիկէ Հայոց Վիճակաւոր Առաջնորդ Արհի․ Տ․ Լեւոն Արք․ Զէքիեան հրաժարած ըլլայ թեմական Առաջնորդի իր պաշտօնէն։ Այսու կը յայտարարենք թէ այս լուրը բոլորովին անհիմն է եւ Գերպ․ Տ․ Լեւոն Արք․ Զէքիեան իր պաշտօնին գլուխը կը գտնուի։
Այս առթիւ կը փափաքինք միանգամայն յիշեցնել բոլորին՝ որ Վիճակիս վերաբերեալ լուրերու միակ հաւաստի աղբիւր պէտք է նկատուին ուղղակի Առաջնորդարանիս անունը կրող յայտարարութիւնները։
-
ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ
Արհի. Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեանին անցուցած գործողութեան հետեւանքով ապաքինման շրջանի մէջ ըլլալուն համար Շաբաթ, 8 Յունուարին 15:00-17:00 ժամերու միջեւ Առաջնորդարանի մէջ կատարուելիք Ս. Ծննդեան պաշտօնական ընդունելութիւնը ջնջուեցաւ:
-
ՀԱՅ ԿԱԹՈՂԻԿԷ ՀԱՄԱՅՆՔԻՆ ԱՌԱՋՆՈՐԴ ԱՐՀԻ․ ԳԵՐՊ․ Տ․ ԼԵՒՈՆ ԱՐՔ․Ի ՍՐՏԻ ԽՕՍՔԸ Ս․ ԾՆՆԴԵԱՆ ԵՒ ԱՍՏՈՒԱԾԱՅԱՅՏՆՈՒԹԵԱՆ ՏՕՆԵՐՈՒՆ ԱՌԹԻՒ*
«Ասիկա իմ զաւակս է։ Ասիկա իմ միսս է։ Ինձմէ առնուած է, իմ աչքերս ունի, իր բերնին ձեւը իմ բերնիս ձեւը ունի։ Ինծի կը նմանի։ Աստուած է եւ ինծի կը նմանի»։ Այս խօսղքերուն հեղինակը, որու ինքնութիւնը քիչ ետք պիտի յայտնենք, այսպէս կը շարունակէ իր խորհրդածութիւնը՝ «Ո՛չ մէկ կին ունեցած է երբեք ճակատագիրը՝ իր Աստուածը միայն ինքն իրեն համար ունենալու․ Աստուած մը փոքրիկ՝ զոր կարելի է գրկել, համբոյրներով ողողել․ Աստուած մը՝ տաքուկ, որ կը ժպտի ու կը շնչէ, որուն կարելի է դպչիլ եւ որ կ՛ապրի։ Եւ այդ պահերուն է որ պիտի ուզէի նկարել Մարիամը՝ եթէ նկարիչ ըլլայի, եւ պիտի ջանայի դրսեւորել իր միանգամայն գորովոտ համարձակութեան եւ վեհերոտ վարանումին արտայայտութիւնը, մինչ կ՛երկարէ իր ձեռքը՝ շօշափելու համար այս Աստուածամանուկին մորթը, որու ծանրութիւնը կը զգայ իր ծունկերուն վրայ եւ որ կը ժպտի իրեն»։
Այս ցնցիչ տողերուն հեղինակը Ի․ դարու շատ ծանօթ մէկ գրողն է, անաստուած, ֆրանսական կրօնազուրկ գոյութենապաշտութեան խորհրդանիշը հանդիսացող մտաւորական, փիլիսոփայ Ժան-Փօլ Սարթր։ Իսկ գրութեան ծագումին հանգամանքները նոյնիսկ աւելի անակնկալ եղած են քան հեղինակին ինքնութիւնը։ Տարեթիւն է 1940։ Սարթր կը գտնուի Թրիրի կեդրոնացման նացիական ճամբարին մէջ եւ իր ճակատագրակիցներուն համար կը գրէ պատմուածք մը, զոր կը հասցէագրէ հաւասարապէս «հաւատացելաներուն եւ անհաւատներուն» եւ զոր կը վերնագրէ Բարիոնա կամ Որոտման Որդին։ Ապա հեղինակը զայն կը վերածէ թատրերգութեան, զոր կը բեմադրէ կալանքի տարիներուն, ինք ալ ստանձնելով Բաղդասար մոգի դերը։ Գործը երկար տարիներ կը մնայ անտիպ եւ անծանօթ, մինչեւ որ կը հրատարակուի ու բեմադրուի յետ աւելի քան վաթսուն տարիներու։
Ցնցիչ են Սարթրի նման, անաստուած խորհելակերպի խորհրդանիշ դարձած մտաւորականի մը կողմէ արտաբերուած, գրի առնուած վերոյիշեալ խօսքերը։ Գիտենք, որ կալանքի այդ դաժան պայմաններուն մէջ, ինք նպատակ ունէր համախմբելու, միաւորելու նացիական բռնութեան դէմ՝ իրեն բախտակից բոլոր կալանաւորները, հաւատացեալ թէ ոչ։ Բայց Սարթրի՝ որքան ցնցիչ, նոյնքան եւ աւելի զգայուն, խորազգած, գորովալիր խօսքերը ուժգնօրէն մեր աչքերուն առջեւ կը դնեն հաւատքի հարցը, իր մերկապարանոց անխուսափելիութեամբ, շատ բարդ ու մանուածապատ կեցուածքը իբրեւ ամենաթունդ անահաւատը ներկայացող մարդուն անգամ՝ հաւատքի առջեւ, Աստուծոյ առջեւ, Խորհուրդին առջեւ։ Ինքն իսկ Սարթր խոստովանած է՝ թէ «շատ բարդ ու շատ դժուար» եղած է իր «յարաբերութիւնը Աստուծոյ հետ»։
Քրիստոսի Ծնունդն ու Յայտնութիւնը ամենայարմար առիթը կ՛ընծայեն բոլորիս համար՝ դնելու մենք մեզ Հաւատքին դիմաց, Խորհուրդին դիմաց, Աստուծոյ դիմաց։ Առիթը՝ քննելու մենք մեզ վերստին, խորհելու վերստին մեր գոյութիւնը, մեր կեանքը, մեր ինքնութիւնը, եւ դիտելու այս բոլորը Աստուծոյ, Քրիստոսի հայելիին ընդմէջէն։
Յիսուսի Ծնունդն եւ Յայտնութիւնը թող կանչեն մեզ բոլորս գրկելու, համբոյրներով ողողելու այդ Աստուածային Մանուկը, որու երեւումը աշխարհի վրայ՝ նշեց պատմութեան զենիթը, կանգնեց փրկութեան Նշանը, կեանքի եւ խաղաղութեան գրաւականը ընծայեց։
22 Դեկտեմբեր 2021
-
ՔԱՌԱՍՈՒՆՔԻ ՀՈԳԵՀԱՆԳՍՏԵԱՆ ՊԱՇՏՕՆ
Հովանաւորութեամբ Արհի. Տ. Լեւոն Արք. Զէքիեանի
Վիճակաւոր Իսթանպուլի եւ Թուրքիոյ Կաթողիկէ Հայոց
Երջանկայիշատակ Տ. Տ. Գրիգոր Պետրոս Ի.
Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկէ Հայոց Կաթողիկոս Պատրիարքի
Վախճանման քառասունքին Հոգեհանգստեան Ս. Պատարագ պիտի մատուցուի
Կիրակի, 4 Յուլիս, ժամը 11:00-ին Պիւյիւքտէրէյի Սուրբ Պօղոս եկեղեցւոյ մէջ:
Հաւատացեալները հրաւիրուած են մասնակցելու հոգեհանգստեան Պատարագին եւ Պաշտօնին, ընծայելու իրենց յարգանքի տրիտուրը հոգելոյս Հոգեւոր Տիրոջ յիշատակին:
-
ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ
Հայ Կաթողիկէ Համայնքի Վիճակաւոր Արհի․ Գերպ․ Տ․ Լեւոն Արք․ Զէքիեանի տնօրինութեամբ, մեր Համայնքի հաւատացեալներուն կրօնական կարիքներուն համապատասխանող եկեղեցական արարողութիւնները, եւ յատկապէս մկրտութիւն, պսակ եւ յուղարկաւորութիւն, յետ այսու պէտք է որ կատարուին մեր Առաջնորդարանի հովանաւորութեան պատկանող եկեղեցիներուն մէջ: Սոյն արարողութեանց վերաբերեալ բոլոր դիմում եւ խնդրանքները պէտք է ներկայացուին ուղղակի համապատասխան թաղի եկեղեցիներու ժողովրդապետներուն: Ներկայ կարգադրութեամբ չեղեալ կը նկատուին որեւէ անհատի կամ խումբի թերեւս նախապէս շնորհուած բոլոր առանձնաշնորհութիւնները։
ԴԻՒԱՆ ԱՌԱՋՆՈՐԴԱՐԱՆԻ ԹՈՒՐՔԻՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿԷ ՀԱՅՈՑ